Een waarschuwingsfluitje, lucifers in waterdichte verpakking, een EHBO-pakket en een radio op batterijen, afgestemd op de rampenzender; volgens de NCTV moet ieder huishouden dat inslaan. De coördinator waarschuwde dinsdag dat Nederlanders nauwelijks zijn voorbereid op een ramp. De aanschaf van een noodpakket moet de burger in staat stellen zichzelf 48 uur in leven te houden.

Het is een oproep die eerder doet denken aan de tijd van de Koude Oorlog, toen menig huishouden nog wel een voorraad voedsel of ander noodmateriaal had liggen voor het geval een (kern)ramp Nederland zou treffen. Inmiddels zal er bij veel Nederlanders niet eens een extra fles water in de kast liggen.

Dreiging uit China en Rusland

Onverstandig, vindt coördinator Pieter-Jaap Aalbersberg, die zijn bezorgdheid dinsdag uitte in een interview met het AD. De waarschuwing is niet eens direct gevolg van de oorlog in Oekraïne, waar de samenleving de afgelopen tijd hevig ontwricht raakte door Russische bombardementen op het energienet. Volgens Aalbersberg moet Nederland vooral rekening houden met een cyberaanval. Maandag publiceerde de NCTV een rapport waaruit blijkt dat de dreiging vooral uit de hoek van China en Rusland komt.

Wie denkt dat de moderne samenleving immuun is voor rampspoed, heeft het volgens de coördinator dus bij het verkeerde eind. Door de afhankelijkheid van technologie zijn de gevolgen van een cyberaanval alles ontwrichtend, waarschuwt Aalbersberg. Nederland is volgens hem zelfs ‘extra kwetsbaar’ omdat de technologische ontwikkeling vergevorderd is en er vaak geen terugvaloptie meer bestaat.

Die boodschap is niet nieuw. De afgelopen jaren waarschuwden meerdere instanties, waaronder de AIVD, ook al voor de toenemende technologische afhankelijkheid en de risico’s die daaraan kleven.

Campagne

Om de waarschuwende woorden kracht bij te zetten begint op 1 december een campagne waarin Nederlanders wordt verteld hoe ze zich moeten redden als een ramp het land platlegt. Wie meer wil weten, kan nu al naar crisis.nl, maar binnenkort lanceert het kabinet ook de website denkvooruit.nl, zo zei staatssecretaris Eric van der Burg, die minister van Justitie Dilan Yesilgöz verving, dinsdag tegen de Kamer.

Wie zich wil voorbereiden op een ramp moet het noodpakket wel zelf aanschaffen, zei staatssecretaris Van der Burg. ‘We gaan geen pakketten uitdelen. Dat doen we nooit.’ De echte prepper, die tot wel weken vooruit wil plannen, kan daarvoor terecht bij een flink aantal professionele aanbieders. Maar voor de 48-uursoverleving waar de overheid nu op aandringt zijn de meeste producten – water, waxinelichtjes, een zaklamp of dekens – vrij gemakkelijk bij elkaar te rapen.

Voor sommigen zullen de woorden van de staatssecretaris bekend in de oren klinken. Al in 2006 begon het toenmalig kabinet met een campagne met dezelfde naam. Ook toen werden burgers opgeroepen om thuis een noodpakket in te slaan met onder meer een opwindbare radio. De campagne, die een aantal jaar liep en nog eens werd herhaald in 2009, was geen succes: de noodpakketten gingen allesbehalve massaal over de toonbank.